Cijfermatige onderbouwing in het Actieplan Fiets

Gemeente Haarlem

Fietsers in de stad.

De gemeente Haarlem had de contouren voor het Actieplan Fiets geschetst. In het najaar van 2019 was het het moment om de juiste onderbouwing toe te voegen aan het plan. Deze moest klaar zijn voor publicatie begin 2020, maar waar te beginnen? De FietsMonitor werd ingezet.

Informatie en snelheid: het antwoord ligt in de data

Traditioneel gezien zou het een tijdrovende en arbeidsintensieve klus worden. Verschillende informatiebronnen zouden een uitdaging vormen om tijdig een goede en volledige onderbouwing te vormen. Een volledig beeld van mogelijke databronnen en de potentie ervan ontbrak, maar er is wel degelijk data. De uitdaging was vooral de data te ontsluiten, te combineren en te tonen hoe dit zou kunnen helpen bij deze uitdaging en welke inzichten de data kon geven.

Collage van verschillende afbeeldingen: een fietser, een plattegrond met knelpunten en een plattegrond met de drukte.

De mogelijkheden van fietsdata

Sander Veenstra, verkeerskundige en data engineer bij Witteveen+Bos, heeft voor meerdere stedelijke projecten slim gebruik gemaakt van fiets- en mobiliteitsdata. Hij is in gesprek gegaan met de gemeente Haarlem, met als vraag: 'welke vragen moeten er met behulp van de data worden beantwoord? Dan gaan wij aan de slag de juiste databronnen te koppelen en op te werken tot de benodigde informatie'.

Data gedreven en digitale knelpuntenkaart

De meest urgente informatiebehoefte lag in een goed onderbouwde knelpuntenkaart. Deze zou antwoord bieden op de vraag waar investeringen voor de fiets het meest effectief zijn. Het inzichtelijk maken van de capaciteit van fietspaden in combinatie met de verwachte fietsintensiteiten en de verharding van het fietsnetwerk vormden het startpunt.

Op basis van richtlijnen en het ambitieniveau van de gemeente is gedefinieerd wat een knelpunt is en deze zijn in beeld gebracht. Vervolgens is een vertaalslag gemaakt naar databronnen die de volgende vragen konden beantwoorden: Waar vinden ongevallen plaats waar fietsers bij betrokken zijn? Waar kruist de fietser met de auto en welke vertragingen levert dat op voor de fietser?

Combineren van fietsgerelateerde databronnen in
en raamwerk van een verkeersmodel

De FietsMonitor is een raamwerk van een verkeersmodel. Hierin wordt op een slimme manier fietsgerelateerde data ontsloten en gecombineerd. Dit leidt tot beleidsrelevante informatie over fietsverkeer. De essentie is dat elke databron iets kan toevoegen aan het inzicht in fietsstromen en het fietsnetwerk. Door als basis zoveel mogelijk openbare databronnen te gebruiken kan snel een eerste beeld gegeven worden van fietsstromen op elke willekeurige plek in Nederland.

Binnen korte tijd was er een data-gedreven knelpuntenkaart voor de gemeente Haarlem. De beleidsafdeling van de gemeente kon op haar beurt deze analyseren aan de hand van de ervaringen die bij de gemeente aanwezig waren. De kaart werd door de gemeente gevalideerd en bleek verrassend veel met het eigen ‘ervarings-getrouwe’ beeld overeen te komen.

Twee fietsers in de stad.

Dat smaakt naar meer inzichten

Voor het Actieplan Fiets is de gemeente Haarlem geholpen. In het Actieplan Fiets is de FietsMonitor letterlijk genoemd als de data-gedreven onderbouwing. De gemeente heeft geleerd dat er veel mogelijkheden liggen in data om tot nieuwe inzichten te komen en bestaande maatregelen te onderbouwen.

Witteveen+Bos en de gemeente Haarlem zijn daarom in gesprek gegaan over de verdere mogelijkheden. Waar de FietsMonitor is opgezet om bestaande data in beeld te brengen (beschrijvend), wordt nu gewerkt aan het inzicht bieden in effecten van mogelijke beleidsmaatregelen (voorspellend). We werken aan een functionaliteit waarmee de gemeente de effecten van ingrepen in het fietsnetwerk kan analyseren, zoals het aanleggen of verbeteren van fietsverbindingen.

Sander Veenstra.jpg
Sander Veenstra Projectingenieur Stedelijke Mobiliteit
E-mail Sander

De FietsMonitor

De FietsMonitor helpt om met data het fietsverkeer in beeld te brengen, knelpunten te signaleren en het effect van maatregelen te bepalen.

Fietsers in de stad wachtend bij een stoplicht.
Sander Veenstra.jpg
Sander Veenstra.jpg
Sander Veenstra Projectingenieur Stedelijke Mobiliteit

Sander is als verkeerskundige data-scientist de bedenker, ontwikkelaar en product owner van de FietsMonitor.